تفاهم‌نامه لوزان و تاثیرات آن از نگاه هنری کسینجر و جورج شولتز
- 8 آوریل 2015 - 19 فروردین 1394
دو نفر از وزرای سابق خارجه آمریکا در نوشتاری گفته‌اند که بحث و تبادل نظرهای اخیر در خصوص جزئیات تکنیکی تفاهم‌نامه هسته‌ای غرب با ایران، مانع از روند ضروری تلاش برای آگاهی از تاثیر طولانی مدت این موافقت‌نامه شده است.
هنری کسینجر و جورج شولتز، وزرای پیشین خارجه آمریکا، در نوشتاری در نشریه "وال استریت جورنال" می‌گویند که برای مدت ۲۰ سال و در طول زمامداری ۳ رئیس جمهور از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه، آمریکا بر این عقیده بود که برنامه هسته‌ای ایران در تضاد با منافع آمریکا و جهان است و برای جلوگیری از محقق شدن آن، آمریکا آماده است تا از قوه قهریه استفاده کند.
با وجود این مذاکراتی که ۱۲ سال پیش و به عنوان تلاشی بین‌المللی با هدف جلوگیری ایران از توانایی دستیابی به تسلیحات هسته‌ای آغاز شد، با تفاهمی به پایان رسید که به این توانایی گردن نهاده است، اگرچه توانمندی کامل آن را برای ۱۰ سال اول، محدود می‌کند.
به گفته نویسندگان این تحلیل، ایران با استفاده از دیپلماسی زیرکانه و مخالفت آشکار با قطعنامه‌های سازمان ملل متحد، سانتریفوژهای خود را از ۱۰۰ به تعداد کنونی حدود ۲۰ هزار افزایش داد. به گفته نویسندگان، اکنون سایه جنگ، غرب را بیش از ایران در محدودیت قرار داده است و در حالیکه ایران تمایلش برای مذاکره را امتیاز دادن عنوان می‌کرد، غرب مجبور بوده است تا هر گونه گره‌ای در مذاکرات را با پیشنهاد تازه‌ای بگشاید.
به گفته هنری کیسینجر و جورج شولتز، در این روند برنامه هسته‌ای ایران به مرحله ای رسید که بطور رسمی به معنی این بود که این کشور دو تا سه ماه از ساختن سلاح هسته‌ای فاصله دارد. بر اساس پیشنهادات تفاهم‌نامه (لوزان) برای ۱۰ سال، ایران هیچگاه بیشتر از یک سال با ساخت چنین سلاحی فاصله ندارد و پس از ۱۰ سال این فاصله به میزان قابل توجهی کمتر خواهد بود.
وزاری سابق خارجه آمریکا در ادامه گفتار خود از تلاشهای باراک اوباما، رئیس جمهور، و جان کری وزیر امورخارجه آمریکا برای تلاششان در محدود کردن قابل‌توجه برنامه‌های هسته‌ای ایران، قدردانی می‌کنند. اگرچه تاکید می‌کنند که اهمیت نهایی این تفاهم‌نامه بستگی به راستی آزمایی و قابلیت اجرایی آن دارد و می‌گویند که نگارش متن نهایی و رفع ابهامات بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود.
به گفته نویسندگان، مذاکرات آتی بایستی به دقت چند موضوع را بررسی کند از جمله: مکانیزم کاهش ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران از سطح ۱۰ هزار به ۳۰۰ کیلوگرم، سطح غنی‌سازی اورانیوم پس از ۱۰ سال و پاسخ به نگرانیهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تلاشهای سابق ایران برای دستیابی به تسلیحات.
توانایی پاسخ دادن به این مسایل و موضوعات مشابه است که می‌تواند به گفته این دو تحلیلگر، بر تصمیم دولت آمریکا برای اینکه در مذاکرات بماند و یا از آن خارج شود، تاثیر بگذارد.
به گفته نویسنگان حتی اگر این مسایل حل شوند، مشکلات جدیدی بروز خواهد کرد چرا که روند مذاکرات حقایق و موضوعات تازه‌ای را بوحود آورده است.
آنها با اشاره به وضعیت منطقه خاورمیانه در ادامه می‌نویسند که برخی از بازیگران اصلی در این منطقه احتمال دارد که تلاشهای آمریکا را به عنوان تمایل این کشور برای دادن امتیاز توانایی هسته‌ای به کشوری تعبیر کنند که آن را مهمترین تهدید علیه خود تلقی می کنند. بسیاری از این کشورها حداقل بر داشتن توانایی مشابهی پافشاری خواهند کرد. عربستان اشاره کرده است که وارد این برنامه خواهد شد و احتمالا دیگر کشورها نیز دنباله روی خواهند کرد. با این تفاسیر نتایج مذاکرات قابل برگشت نیست.
آقایان کسینجر و شولتز در ادامه می‌نویسند که بازگشت ایران به عنوان یک شریک، البته تحولی تاثیرگذار خواهد بود؛ اما بلافاصله این پرسش را مطرح می کنند که شراکت در چه زمینه‌هایی؟
نویسندگان گفتار وال استریت جورنال در نهایت می‌گویند که اگر قرار باشد که مشکلات کمتری در دنیا بوجود بیاید؛ آمریکا باید دکترین استراتژیک تازه‌ای برای منطقه تدوین کند. به تاکید آنها ثبات در منطقه نیازمند نقش فعال آمریکاست.
حمایت سیا از تفاهم لوزان
همزمان و در رابطه با تفاهم‌نامه هسته‌ای کشورهای ۱+۵ با ایران جان برنان، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، "سیا" گفته است که انتقاداتی که به این تفاهم وارد می‌شود، "صادقانه" نیست.
آقای برنان که دیروز (سه‌شنبه ۱۸ فروردین/۷ آوریل) در دانشگاه هاروارد سخنرانی می‌کرد، از تفاهم لوزان حمایت کرد و گفت از امتیازهایی که تهران داده، شگفت زده است؛ با این حال، رئیس سیا تاکید کرده که این تفاهم دلیل نمی‌شود که ایران سیاست خارجی‌اش را در زمینه‌های دیگر به سرعت تغییر دهد و در سیاست‌های منطقه سازش کند.
او گفت توافق لوزان "نه تنها جلوی غنی‌سازی اورانیوم بلکه جلوی غنی‌سازی پلوتونیوم را می‌گیرد" و افزود که برخی از منتقدان بجای آنکه بر برنامه اتمی ایران متمرکز باشند، بر تاثیری که رفع تحریم‌ها می‌گذارد، تاکید می‌کنند و اینکه چنین چیزی به ایران اجازه می‌دهد "مشکلات بیشتر در منطقه ایجاد کنند."
به گفته رئیس سیا چنین نگرانی قابل درک است، اما در عین‌حال او فکر نمی‌کند که در پی همه اینها تهران ناگهان موضعی غیرفعال و سر‌به‌زیر در مورد منطقه در پی گیرد.
رئیس سیا پیشتر در سخنانی گفته بود که خطر ایران برای آمریکا مشابه خطری است که داعش برای منافع این کشور دارد، اما در عین حال تاکید کرده بود که بخش هایی از دولت ایران عملگراست و می‌خواهد به انزوای این کشور پایان دهد.
آقای برنان در سخنان خود (یکشنبه دوم فروردین/ ۲۲ مارس) در مصاحبه با تلویزیون فاکس در پاسخ به این سوال که ایران تهدید بزرگتری برای آمریکاست یا داعش گفت: "فکر می کنم هر دو تهدید هستند. کاری که الان لازم است انجام دهیم این است که با دولت ایران کار کنیم تا آنها سلاح هسته ای نسازند اما در عین حال من عناصری را در داخل دولت ایران می‌بینم، از جمله رئیس جمهور روحانی و دیگران که نشان داده‌اند احساس مسئولیت بیشتری می کنند و عملگرایی بیشتری نشان می دهند تا ایران را به جامعه جهانی برگردانند."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر