ماجرای 'خانه دختر' و 'نهنگ عنبر'؛ سرنوشت نامعلوم دو فیلم برای نمایش
- 40 دقیقه پیش
روز سه‌شنبه، هشتم اردیبهشت‌ماه حسین نوش آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بخشی از گمانه‌زنی‌های متناقض موجود پایان داد و اعلام کرد فیلم‌های "خانه دختر" و "نهنگ عنبر" "فعلا" اکران نخواهند شد اما ابراز امیدواری کرد این دو فیلم "با توجه به اصلاحات و اشکالات محتوایی که منطبق با آموزه‌های اسلامی و ملی نیست، با رفع اشکالات در نوبت اکران قرار گیرند".
این در حالی است که ظاهرا هر دو این فیلم‌ها تا کنون حداقل یک بار مورد اصلاح و ممیزی قرار گرفته و پروانه نمایش کسب کرده‌اند اما هنوز موفق به کسب مجوز اکران نشده‌‌اند.
فیلم "نهنگ عنبر" به کارگردانی سامان مقدم یکی از چندین فیلمی بود که برای "پرهیز از دردسر" در جشنواره فجر سال گذشته پذیرفته نشد.
"خانه دختر"، فیلم تازه شهرام شاه‌حسینی نیز با وجود اینکه از الک برگزارکنندگان جشنواره رد شد اما انتقاد تند رسانه‌های اصولگرا باعث شد هیچ جایزه‌ای را به خانه نبرد. خبرگزاری فارس در همان زمان نوشت که این فیلم با "ترور مذهبی‌ها" قصد "جلب توجه جشنواره‌هایی همچون ونیز و برلین" را دارد.
تحریم حوزه هنری، اخطار مجلس
شهرام شاه‌حسینی، کارگردان فیلم "خانه دختر" روز گذشته در یادداشتی که در خبرگزاری ایسنا منتشر شد، اعلام کرد تمامی اصلاحیه‌های وارده بر فیلم را پذیرفته و اعمال کرده و از "اظهار نظر‌های متفاوت و فرامتنی" که به فیلمش ربط داده شده گلایه کرد.
او در یادداشت خود ضمن اشاره به "بی‌مهری شدید و اجحاف شدیدتری" که در جشنواره فجر در مورد فیلمش صورت گرفته خطاب به رئیس سازمان سینمایی نوشت: "انتظار می‌رفت نهادی بالاتر چون وزارت ارشاد، تمام قد پشت فیلمی که هفت نفر از اعضای شورای پروانه ساخت و هفت نفر از اعضای شورای پروانه نمایش آن را به رسمیت شناخته‌اند و امضایشان را پای فیلم زدند، بایستد و یکبار برای همیشه اعلام کند "خانه دختر" دارای پروانه نمایش است و هیچ مشکلی برای اکران ندارد تا غائله برای همیشه تمام شود که متأسفانه این اتفاق هرگز نیفتاد".
این نخستین باری نیست که وزارت ارشاد در مقابل فشارهای وارده از سوی اصولگرایان برای عدم اکران فیلم‌های دارای مجوز تسلیم می شود. علیرغم تلاش کارگردان و تهیه‌کننده برای جداکردن حساب خود و فیلمشان از درگیری‌های وزارت ارشاد و اصولگرایان، از چندی پیش زمزمه‌هایی در مورد تحریم فیلم "خانه دختر" به دلیل محتوای "ضدارزشی" آن مطرح شد.
عدم تکذیب این موضوع از سوی حوزه هنری این زمزمه‌ها را به رسمیت نزدیک‌تر کرد. این سازمان و شهرداری تهران در سال‌های گذشته بارها به صورت مستقل از اکران فیلم‌هایی که به ذائقه مدیرانشان خوش نمی‌آمد - از جمله "من مادر هستم"، "بی‌خود و بی‌جهت"، "برف روی کاج‌ها"، "پل چوبی" و چند فیلم دیگر- سر باز زده بودند.
به علاوه در آخرین روز فروردین نیز وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی به کمیسیون فرهنگی فراخوانده شدند تا به سوالاتی از جمله درباره وضعیت اکران فیلم‌های "مسئله‌دار" پاسخ بگویند. سال گذشته نمایندگان اصولگرا موفق شدند با فراخواندن علی جنتی به مجلس و تهدید او به استیضاح، جلوی اکران چند فیلم دارای مجوز را بگیرند.
علیرغم اخطارهای یادشده، به نظر می‌رسید این دو فیلم در اکران دوم سال و پس از فیلم‌های اکران نوروزی روی پرده خواهند رفت زیرا با نزدیک شدن به زمان اکران این فیلم موج حمله‌ها در رسانه های اصولگرا از پیش هم بالاتر گرفت.
خبرگزاری نسیم (۸ اردیبهشت) نوشت این فیلم "نگاهی سیاه و مغرضانه به خانواده؛ سنت و مذهب" دارد و با "کارد و خنجری خونین به جنگ روح و روان مخاطب ایرانی " می‌رود. خبرگزاری فارس نیز اکران همزمان فیلم‌های "مسئله‌دار" را تمهید جدید وزارت ارشاد دانست که قصد دارد "مجلس و رسانه ها و نهادهای صاحب سالن‌های سینما مثل حوزه هنری" را در موضع ضعف قرار داده و غافلگیر کند.
فیلمنامه فیلم "خانه دختر" که به قلم "پرویز شهبازی" نوشته شده به موضوعی می‌پردازد که هنوز در جامعه ایران تابو محسوب می‌شود. در فیلم خانواده‌ای مذهبی به تصویر کشیده می‌شوند که مصرند پیش از ازدواج پسرشان همسر آینده‌اش را به پزشکی قانونی ببرند تا از "بکارت" او مطمئن شوند اما دختر به شکلی ناگهانی در حادثه‌ای جان می‌بازد و پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی در ذهن اطرافیان و بینندگان فیلم ایجاد میکند.
بعضی رسانه های اصولگرا این فیلم را با "خانه پدری" مقایسه کردند - فیلمی که با تلاش مجلس، پس از یک روز اکران از پرده پایین کشیده شد. به زعم آنها هر دو این فیلم‌ها انگشت اتهام را به سوی "قشر سنتی-مذهبی" می‌گیرند و مضمونی "غیراخلاقی و برخلاف عرف جامعه ایرانی و اسلامی" دارند.
نهنگ عنبر: عاشقانه‌ای در مورد روابط ایران و آمریکا؟
"نهنگ عنبر" - که گویا عنوانش به "نهنگ" تغییر کرده- برخلاف "خانه دختر" فیلمی است کمدی که ظاهرا همه شوخی‌هایش به مذاق مدیران خوش نمی‌آید زیرا به اعتراف سخنگوی وزارت ارشاد هرچند یکبار بازبینی شده، اما بازهم باید مورد ممیزی قرار بگیرد.
این فیلم پربازیگر ماجراهای زندگی مردی میانسال به نام "ارژنگ صنوبر" و تجربیات عاشقانه او را روایت میکند اما این تمام ماجرا نیست. رسانه‌های اصولگرا این فیلم را به فیلم توقیف شده قبلی سامان مقدم یعنی "صد سال به این سال‌ها" تشبیه کردند که شخصیت اول آن از بازیگری زن (فاطمه معتمدآریا) به بازیگری مرد (رضا عطاران) تغییر کرده است؛ احتمالا به این دلیل که این فیلم نیز ماجرای زندگی نقش اول خود طی چند دهه از تاریخ (دهه ۴۰ تا زمان حال) را روایت میکند.
روزنامه کیهان حتی از این هم فراتر رفت و گفت "نهنگ عنبر" در واقع "در قالب قصه‌ای عاشقانه" به "روابط ایران و آمریکا" می‌پردازد.
فیلم تازه سامان مقدم با وجود اینکه وزیر ارشاد در آستانه جشنواره فجر سال گذشته از پشت‌صحنه آن دیدن کرده بود، به جشنواره راه نیافت. همزمان شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه علی جنتی در جریان بازدید از پشت صحنه با عصبانیت محل را ترک کرده است؛ ولی عوامل این ادعا را رد کرده و وعده دادند فیلم به زودی به صورت عمومی اکران خواهد شد.
گرچه مدیران سینمایی وعده داده بودند فیلم‌های محروم از حضور در جشنواره امکان اکرانی مناسب را خواهند داشت اما "نهنگ عنبر" نیز مانند "خانه دختر"علیرغم داشتن پروانه نمایش هنوز سرنوشتی مبهم دارد.
مدیران سینمایی و شخص وزیر فرهنگ بارها اعلام کرده تصمیم‌گیری در حوزه سینما صرفا بر عهده سازمان سینمایی و وزارت ارشاد است و نهاد دیگری حق دخالت در آن را ندارد؛ اما به نظر می‌رسد این‌بار هم زور رسانه‌های اصولگرا، حوزه هنری و کمیسیون فرهنگی بر مدیران دولتی حوزه فرهنگ چربیده و دو فیلم مجوزدار دیگر نیز تا مدت نامعلومی از اکران محروم شده‌اند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر